(حلق از 3 قسمت تشكيل شده: 1- حلق دهان يا اوروفارنكس 2- حلق حنجره‌اي يا هيپوفارنكس 3- حلق بيني يا نازوفارنكس).
لوزه سوم در انتهاي حلق قرار دارد و نقش آن تأمين ايمني بدن است و اگر در مواردي مشكلاتي براي بچه به‌دنبال بزرگ شدن آن ايجاد شود، مي‌توان با عمل جراحي نسبت به خارج كردن آن اقدام كرد.
در اصطلاح عاميانه به اين لوزه، لوزه سوم مي‌گويند چون در حلق 2 لوزه اصلي وجود دارد و اين قسمت از نسج لنفاوي كه بعد از 2 لوزه ذكر شده قرار دارد به نام لوزه سوم خوانده مي‌شود.
دكتر محمد صادقي، جراح متخصص گوش، حلق، بيني و حنجره در اين خصوص توضيحاتي ارائه مي‌دهد.
- اغلب از پزشكان مي‌شنويم كه بچه لوزه سوم دارد؛ آيا اين لوزه فقط در برخي از بچه‌ها وجود دارد؟
به‌طور كلي در تمامي افراد اين لوزه وجود دارد ولي ممكن است در بعضي از بچه‌ها اين لوزه بزرگ‌تر از حد معمول شده باشد و به‌اصطلاح هيپرتروفي پيدا كرده باشد كه البته در همه بچه‌ها اين اتفاق نمي‌افتد.
- بزرگي لوزه سوم چه علائمي دارد و چه مشكلاتي براي بيمار پيش مي‌آورد؟
علائم بزرگي لوزه سوم عبارتند از: 1- انسداد بيني (بيماران قادر نيستند از بيني به خوبي تنفس كنند). 2- سينوزيت‌هاي مكرر 3- تكلم تودماغي 4- مشكلات و ناراحتي‌هاي گوش از جمله اوتيت سروز يا التهاب سروزي گوش (اين عارضه باعث مي‌شود هوا به گوش مياني خوب نرسد).
- روش برخورد با كودكي كه دچار بزرگي لوزه سوم شده چگونه است؟ آيا مشكل، خودبه‌خود برطرف مي‌شود؟
اگر با بزرگ شدن لوزه سوم اين بچه‌ها دچار عوارضي شوند يا اگر بچه با ناراحتي‌هاي گوش مواجه شود يا به‌علت بزرگي لوزه‌ها كودك دچار سينوزيت‌هاي مكرر شده و يا به‌علت بزرگي بسيار زياد لوزه‌ها، انسداد راه‌هاي هوايي ايجاد شود، در اينگونه موارد بايد عمل انجام شود ولي در غيراين صورت معمولاً با افزايش سن خودبه‌خود برطرف مي‌شود و نيازي به انجام عمل جراحي نخواهد بود.
- منظور از برطرف شدن لوزه سوم كه در جواب سؤال قبل اشاره فرموديد چيست؟
معمولاً لوزه‌هاي سوم با افزايش سن كوچك‌تر مي‌شوند. به‌علت اينكه لوزه سوم از يك نسج لنفاوي تشكيل شده است، از حدود 4 سالگي به بعد نسج لوزه تحليل مي‌رود. يكي از دلايلي كه باعث مي‌شود شكايت مريض كم شود اين است كه راه‌هاي هوايي و مسير حلق و حنجره با افزايش سن بزرگ‌تر شده و در نتيجه لوزه سوم نسبت به اين راه‌ها كوچك مي‌شود. از طرفي خود لوزه‌ها هم به مرور زمان كوچك‌تر مي‌شوند. بنابراين هم بزرگ شدن راه‌هوايي حلق و حنجره و هم كوچك شدن و باقي ماندن لوزه سوم در همان حالت اوليه هر دو مؤثر هستند. گاهي ممكن است اينگونه نباشد و به مرور زمان بهبودي حاصل نشود و حتي در افراد بزرگ‌تر و بچه‌هاي 12 و 14ساله هم، لوزه سوم ايجاد مشكلات و عوارضي كند. در نتيجه بهتر است حتما با نخستين مشكل نسبت به درمان اقدام شود و والدين نبايستي در تمام موارد صبر كنند تا با افزايش سن مشكل برطرف شود.
عدم‌درمان به موقع مي‌تواند عوارضي را به‌دنبال داشته باشد كه براي سلامتي بچه مشكل‌ساز خواهد بود؛ به‌عنوان مثال اگر ضايعه ايجاد شده مربوط به گوش باشد باعث مي‌شود پرده گوش به داخل كشيده شده، عارضه‌اي به نام اوتيت سروز ايجاد شود. اگر چه با افزايش سن مشكل لوزه سوم حل مي‌شود ولي اين عارضه (اوتيت سروز) براي بچه تا مدت‌ها ايجاد ناراحتي مي‌كند يا در موارد ديگر درصورت عدم‌درمان لوزه سوم، ممكن است بچه دچار سينوزيت شود و درصورت ايجاد سينوزيت‌هاي مكرر صبر كردن صلاح نيست.
بنابراين درصورت بروز عوارضي مانند سينوزيت، اوتيت سروز(عفونت گوش) و حتي عفونت غيرميكروبي گوش و انسداد راه هوايي بايد درمان سريعاً انجام شود. از موارد ديگر كه حتما لازم است كودك تحت عمل جراحي قرار گيرد شك به بدخيمي است. البته معمولاً لوزه سوم خوش‌خيم است ولي در مواردي هم ممكن است ضايعه بدخيمي داشته باشد. در حالت بدخيمي و اوتيت‌هاي مكرر و سينوزيت مزمن و انسداد راه تنفسي بايد حتماً عمل جراحي انجام شود و صبر كردن به هيچ وجه جايز نيست.
- بي‌توجهي به لوزه سوم و عدم‌جراحي آن‌چه عواقبي در پي دارد؟
اگر لوزه سوم باعث ايجاد عوارضي در بدن شده و به موقع درمان نشود، مي‌تواند در نهايت بد فرم شدن صورت را به‌دنبال داشته باشد يا باعث شود سقف دهان دچار مشكل شود، دندان‌ها به‌صورت منظم رشد نكنند، سينوزيت مزمن ايجاد شود، عوارضي در گوش به‌وجود‌آيد و همچنين اوتيت سروز ايجاد شود.
- والدين كودكي كه لوزه سوم بزرگ دارد، چه مواردي را بايد رعايت كنند؟
والدين بايد در سرماخوردگي‌ها يا مواردي كه باعث عفونت مي‌شوند بسيار مراقب باشند و با توجه به اينكه روش خاصي براي پيشگيري وجود ندارد، بايد بلافاصله بعد از مشاهده علائم و قبل از بروز عوارض ذكر شده يا درصورت مشاهده هر كدام از عوارض لوزه سوم به پزشك مراجعه كرده و نسبت به درمان يا انجام عمل جراحي براي فرزند خود اقدام كنند.
- بسيار مشاهده مي‌شود كه والدين اين كودكان با بروز كمترين ناراحتي، سر خود براي كودكشان آنتي بيوتيك تجويز مي‌كنند. توصيه شما چيست؟
با توجه به اينكه لوزه سوم در بيشتر موارد اصلاً احتياج به آنتي‌بيوتيك ندارد، بديهي است تجويز آنتي بيوتيك به‌طور خودسرانه نه تنها باعث درمان نمي‌شود بلكه باعث ناراحتي‌هاي ديگر هم خواهد شد و اصلاً به صلاح سلامتي بچه نيست كه بدون تجويز پزشك متخصص، اقدام به مصرف آنتي‌بيوتيك كند، چون مصرف خودسرانه آنتي بيوتيك به‌تدريج باعث كاهش كارايي سيستم دفاعي بدن بچه مي‌شود كه حاصل آن ايجاد بيماري‌هاي فرصت طلب در بچه است.
- در درمان اين بيماران با چه مشكلاتي مواجه هستيد؟
مشكلاتي كه در درمان اين بيماران وجود دارد عبارتند از: مشكلات عمل جراحي، مشكلات حاصل از بي‌هوشي، خونريزي و ايجاد عفونت، عدم‌آگاهي والدين در مراجعه كردن به موقع به پزشك متخصص و اقدام كردن به موقع نسبت به درمان اين بيماري.
عدم‌آگاهي از مراجعه به موقع به پزشك باعث ايجاد عوارضي در بچه مي‌شود و مشكلاتي را به همراه خواهد داشت كه بعضي از آنها قابل اصلاح ولي متأسفانه تعدادي از آنها ضايعه‌گذار است.
- توصيه شما به بيماران و والدين چيست ؟
چنانچه بچه از نظر تنفس مشكل داشته باشد يا اگر گوش بچه و همچنين سينوس‌هاي او مشكل داشته باشد، بايد بلافاصله به پزشك متخصص مراجعه كنند و نسبت به درمان بيماري اقدام شود.
- توصيه كلي شما به والدين چيست؟
با توجه به اينكه اين بيماري پيشگيري خاصي ندارد، بايد والدين محترم به‌طور مرتب مراقب سلامتي بچه‌هاي خود باشند و با مشاهده نخستين علائم اين بيماري به پزشك متخصص مراجعه كنند. به هيچ‌وجه آنتي‌بيوتيك به‌صورت خودسرانه مصرف نشود، زيرا در مواردي ممكن است باعث بروز عواقب جبران ناپذيري در سلامتي بچه شود يا اين فرض كه ممكن است با افزايش سن، كودك خودبه‌خود خوب شود، منتظر خوب شدن تدريجي بيماري نباشند و حتماً نسبت به درمان به موقع اقدام كنند.
|