صورتتان را «سرخ» نگه نداريد! (آکنه روزاسه) و راههای درمان آن

مقدمه:

آكنه روزاسه (آكنه دوران بزرگسالي) عبارت است از التهاب مزمن پوست صورت (معمولاً گونه ها و بيني).

اين بيماري معمولاً بين 50- 30 سالگي بروز مي كند و در خانمها شايعتر از آقايان است، اما در آقايان شديدتر است. درگير شدن گسترده بيني، كه بيشتر در آقايان ديده مي شود، به «رينوفيما» معروف است.

*** شرح بيماري:

روزاسه بيماري شايع پوستي است كه سبب قرمزي و تورم صورت مي شود. اين بيماري كه اغلب از آن با نام «آكنه بزرگسال» نيز ياد مي شود، ممكن است در ابتدا تنها به شكل قرمزي و برافروختگي چهره در مواقع مختلف خود را نشان دهد و حالتي گذرا داشته باشد. بتدريج اين بيماري به سبب قرمزي پايدار در ميانه چهره پيشرفت مي كند و ممكن است رفته رفته گونه ها، پيشاني، چانه و بيني را هم مبتلا كند. روزاسه حتي ممكن است گوشها، قفسه سينه و پشت را هم درگير نمايد.

با پيشرفت بيماري، بتدريج عروق خوني كوچك و جوش هاي ظريفي در روي منطقه قرمز رنگ پوست ايجاد مي شوند. ولي برخلاف آكنه، در اين بيماري جوش هاي سرسياه وجود ندارد. در اوايل پيدايش، روزاسه ممكن است خودبخود ايجاد شده و سپس برطرف شود. ولي با گذشت زمان وقتي پوست ديگر به رنگ طبيعي خود برنمي گردد و يا ساير نشانه ها از قبيل جوشهاي ريز و عروق خوني بزرگ نمايان مي شوند، بهترين كار مراجعه به پزشك است. اين بيماران به ندرت بهبودي كامل مي يابند و ممكن است بيماري آنها سال ها باقي بماند يا در صورت عدم درمان مي تواند و خيم تر هم بشود.
علايم شايع:

- پوست روي بيني و گونه ها به شكل نازيبايي قرمز و ضخيم مي شود.

- رگهاي كوچكي روي سطح پوست قابل مشاهده هستند.

- گاهي جوشهاي كوچك قرمز رنگ و جوشهاي كوچك چركي سفيد رنگ روي پوست صورت ظاهر مي شوند.

- برافروختگي و قرمزي مداوم روي بيني، گونه ها و پيشاني

- صورت به هنگام لمس دردناك است. علل: علت بروز اين بيمار، ناشناخته است. اما به تجربه ثابت شده است كه بيماري در اثر استرس، نوشيدنيهاي گرم، غذاهاي داغ يا پر ادويه، و الكل تشديد مي شود. گرما يا سرماي شديد، يا نور آفتاب نيز ممكن است باعث تشديد آن شوند.

عواقب مورد انتظار:

علايم را مي توان با درمان تحت كنترل در آورد. آكنه روزاسه بيماري است كه در سير آن مرتباً فروكش كردن و شعله ور شدن رخ مي دهد.

روزاسه چگونه تشخيص داده مي شود؟

جوش هاي روزاسه به صورت برجستگيهاي كوچك و قرمز در چهره پديد مي آيند كه بعضي از آنها ممكن است محتوي چرك هم باشند. همراه با اين جوشها، تعداد زيادي عروق خوني نازك هم ممكن است بر روي سطح پوست نمايان شوند و قرمزي چهره حالت پايداري به خود بگيرد. در موارد خيلي پيشرفته روزاسه، حالتي ممكن است پيش بيايد كه به اصطلاح «رينوفيما» گفته مي شود. در اين حالت، غدد چربي روي بيني و گونه ها بزرگ شده و بيني و گونه ها حالتي بزرگ، برآمده و پف آلود پيدا مي كنند. برجستگيهاي ضخيمي در نيمه تحتاني بيني و تا حدودي در گونه ها پديد مي آيند. رينوفيما در مردان نسبت به زنان بسيار شايع تر است.

حدود 50 درصد از بيماران مبتلا به روزاسه، درگيري چشمي هم دارند. بعضي از اين بيماران دچار قرمزي و احساس سوزش در چشم ها مي شوند. اين حالت تحت عنوان التهاب ملتحمه شناخته مي شود و اگر براي درمان آن اقدامي نشود، ممكن است سبب پيدايش مشكلات خيلي جدي تر براي چشم ها گردد.

عوارض احتمالي:

استرس رواني ناشي از ظاهر ناخوشايند صورت اختلالات خود ايمني در چشم (نادر است) چه كساني در معرض ابتلا به روزاسه هستند؟ بزرگسالاني كه پوست روشن دارند، بخصوص خانمهاي بين سنين 30 تا 50 سال خيلي بيش از ديگران مستعد ابتلا به روزاسه هستند. اما اين بيماري همراه با شروع يائسگي بوده است.

سير بيماري تدريجي است و مدتها به طول مي انجامد. اوايل ممكن است بيماري فقط به صورت گلگون شدن چهره و برافروختگي گذرا و يا حساسيت شديد به مواد آرايشي خود را نشان دهد. گرفتاري، درگيري و يا فشار شديد روحي هم مي توانند سبب شروع برافروختگي شوند.

پيشگيري:

اجتناب از عوامل تشديد كننده مثل نوشيدنيهاي داغ، غذاهاي داغ يا پرادويه، و استرس.

گاهي ممكن است گرما يا سرماي شديد و نور آفتاب باعث تخفيف بيماري شوند.

بايدها و نبايدها در روزاسه:

دليل قطعي بيماري روزاسه هنوز ناشناخته است. بهترين پيشگيري شايد اجتناب از حالات و اعمالي باشد كه سبب قرمزي يا برافروختگي چهره مي شوند:

1- از نوشيدني هاي داغ (مثل چاي)، غذاهاي تند، نوشيدنيهاي كافئين دار و الكلي بپرهيزيد.

2- از خودتان در برابر نور خورشيد بخوبي محافظت كنيد. اين محافظت شامل رعايت موارد زير است.

3- محدود كردن زمان تماس با نور خورشيد، استفاده از كلاه و بكار بردن ضدآفتابهاي مناسب با SPF برابر با 15 يا بيشتر، دوري از محيطهاي خيلي داغ يا خيلي سرد كه مي توانند سبب تشديد علايم روزاسه شوند.

4- از خاراندن، مالش دادن و ماساژ دادن پوست صورت بپرهيزد. مالش پوست سبب بدتر شدن قرمزي و برافروختگي چهره مي شود. در محيطهاي خنك به ورزش بپردازيد. از گرم شدن زياد بدنتان جلوگيري كنيد.

5- از مصرف مواد آرايشي و كرمهاي تحريك كننده پوست بپرهيزيد. اسپريهاي مو را بر روي پوست نپاشيد.

6- هر وقت دچار برافروختگي چهره شديد، مورد را در دفترچه اي يادداشت كنيد. در هر مورد علل برانگيزنده از قبيل غذاها، مواد مختلف، حالات روحي، داروها و...را نيز ثبت كنيد.

عوامل افزايش دهنده خطر:

- استفاده بيش از حد از كرمهاي كورتيكواستروييدي براي درمان ساير بيماريهاي پوستي

- عصبي بودن و استرس

- پوست سفيد

روزاسه چگونه درمان مي شود؟

اصول كلي:

اگر شواهدي از آكنه روزاسه مشاهده كرديد هر چه زودتر به پزشك مراجعه نماييد. از مواد آرايشي روغني استفاده نكنيد. از مواد آرايشي غيرروغني و نازك استفاده كنيد. استرس را كاهش دهيد. اگر تغيير شكل ظاهر باعث بروز استرس رواني شده است، روان درماني و مشاوره مي تواند مفيد واقع شود. گاهي براي حذف بافتهاي زايد جراحي انجام مي شود.

داروها:

شايد آنتي بيوتيكها يا داروهاي موضعي تجويز شوند. البته علت تأثير مثبت آنها هنوز معلوم نيست. امكان دارد ايزوترتيفوئين تجويز شود. از مصرف تركيبات حاوي كورتيزون خودداري نماييد، حتي آنهايي كه بدون نسخه در دسترس هستند. اين تركيبات ممكن است باعث بدتر شدن بيماري شوند. بسياري از افرادي كه به بيماري روزاسه مبتلا مي شوند به علت عدم آشنايي با علايم اين بيماري نمي توانند در همان مراحل اوليه، اين بيماري را تشخيص دهند.

تشخيص زود هنگام بيماري، نخستين قدم در راه كنترل آن است.مصرف خودسرانه دارو توسط بيماران به هيچ وجه توصيه نمي شود؛ زيرا بسياري از داروها و تركيباتي كه در داروخانه ها بدون نسخه به فروش مي رسند مي توانند سبب بدتر شدن بيماري شوند. متخصصان پوست و مو اغلب تركيبي از درمانها را بسته به حالت بيمار توصيه مي كنند. اين درمان ها مي توانند پيشرفت بيماري را متوقف كرده و موجب بهبود آن شوند. بتدريج در مدت سه تا چهار هفته پس از شروع درمان موضعي علايمي از بهبودي را مي توان در صورت فرد مشاهده كرد. بهبودي بيشتر، معمولاً پس از دو ماه به دست مي آيد.

بنظر مي رسد مصرف آنتي بيوتيكهاي خوراكي نتايج سريعتري از كاربرد فرآورده هاي موضعي دارد. كرمهاي كورتون دار ممكن است موجب تخفيف قرمزي پوست شوند. با اين حال، اين فرآورده ها را نبايد بيش از دو هفته بر روي صورت به كار برد و از مصرف كرمهاي كورتون دار قوي ناحيه صورت بايد بشدت اجتناب كرد. اصولاً بهتر است اين گونه مواد دارويي تحت نظارت دقيق متخصص پوست و مو مصرف شوند.

بايد توجه داشته باشيد كه داروها بيماري را كنترل مي كنند اما ريشه كن نمي نمايند، لذا احتمال عود بيماري پس از قطع درمان وجود دارد. بنابراين پس از كنترل بيماري درمان بايد تا مدت طولاني ادامه يابد. قرمزي پايدار پوست پس از درمان روزاسه را مي توان با ليزر درمان كرد. مصرف بجاي فرآورده هاي آرايشي مناسب هم مي تواند مفيد باشد.

كرم پودرهايي با پس زمينه مات مي توانند قرمزي چهره را مخفي كنند. اجتناب از عواملي كه باعث تحريك پوست مي شوند، ضروري است.

رژيم غذايي:

رژيم غذايي خاصي توصيه نمي شود. فقط بايد از غذاهاي پرادويه يا هر غذايي كه باعث برافروختگي صورت مي شود، پرهيز كرد.

آيا استفاده از محصولات آرايشي مجاز است ؟

محصولات بهداشتي، آرايشي، از قبيل صابون، كرمهاي مرطوب كننده و ضد آفتاب ها، بايد عاري از الكل يا ساير مواد تحريك كننده باشند. اگر از مرطوب كننده ها همزمان با يك فرآورده دارويي استفاده مي كنيد، بايد آنها را خيلي با ملايمت پس از خشك شدن داروي اصلي، بر روي پوست به كار ببريد. وقتي از خانه خارج مي شويد، بخصوص در روزهاي گرم و آفتابي، مصرف ضدآفتاب با SPF 15 يا بيشتر، ضروري است.

رينوفيما را معمولاً با جراحي درمان مي كنند. بافت اضافه را مي توان با تيغ جراحي يا ليزر برداشت. استفاده از «درم ابريشن» (يك روش جراحي كه در آن لايه فوقاني پوست ساييده و برداشته مي شود)، مي تواند در بهبود ظاهر شخص بسيار مؤثر باشد.

توصيه آخر:

كليد درمان موفقيت آميز روزاسه تشخيص زود هنگام آن است. عمل به دستورات پزشك متخصص پوست و مو نيز بسيار اهميت دارد. اگر توصيه هاي پزشكي با دقت و از همان اوايل بيماري رعايت شوند، روزاسه قابل درمان خواهد بود ولي اگر به حال خود رها شود، بدتر شده و حتي ممكن است درمان آن بسيار مشكل تر گردد.

آخرين تحقيقات:

يك گروه تحقيقاتي به سرپرستي دكتر «ريچارد گالو» استاد پزشكي و رئيس بخش امراض پوست دانشكده پزشكي سن ديگو در كاليفرنيا دريافت اين بيماري به خاطر توليد بيش از اندازه دو پروتئين التهابي است كه فعل و انفعالات داخلي آنها به نوبه خود موجب افزايش ميزان يك پروتئين سومي مي شود كه نشانه هاي روزاسه را بروز مي دهد.

روزاسه كه به آن «اكنه بزرگسالي» نيز مي گويند معمولاً افراد سفيدپوست بين30 تا 60 ساله را گرفتار مي كند. اگر چه روزاسه برخلاف آكنه با عفونت پوست به يك نوع باكتري همراه نيست اما آنتي بيوتيكها گاهي اوقات براي درمان نشانه هاي آن تجويز مي شود.

روزاسه نوعي بيماري مربوط به بيني و گونه هاست كه با ضايعات آكنه مانند و گشادشدگي مويرگها مشخص و گاهي به هيپوتروفي بيني منجر مي شود.

اين بيماري باعث سرخ شدگي قسمتهايي از صورت مي شود. روزاسه مزمن، به تدريج شديدتر مي شود و معمولاً چرخه اي است به اين صورت كه در دوره هايي از چند هفته تا چند ماه عود كرده و سپس براي مدتي فروكش مي كند.