داروهاي کورتوني در اشکال مختلف تزريقي، قرص هاي خوراکي، اشکال موضعي پماد چشمي، پماد داخل گوش، پماد جلدي و اسپري هاي استنشاقي استفاده مي شود. موارد استفاده:
* يکي از داروهاي انتخابي براي آسم داروهاي کورتوني است که به صورت قرص يا اسپري و در موارد حمله، اشکال تزريقي آن تجويز مي شود.
* يکي ديگر از کاربردهاي داروهاي کورتوني در افرادي است که به دنبال تزريق پنی سیلین دچار واکنش حساسیتی ناگهاني مي شوند.
* از ديگر کاربرد داروهاي کورتوني استفاده از آن ها در درمان نارسايي غده آدرنال (فوق کليوي) در زماني که کورتون در بدن ترشح نمي شود، است.
شايع ترين داروي تجويزي
کورتون ها داروهاي بسيار محبوبي بين پزشکان و بيماران هستند؛ چرا که علائم را به خوبي کاهش مي دهند و بسيار نيز پُراستفاده هستند اما متأسفانه گاهي بدون توجه به عوارض آن، به صورت بي رويه استفاده مي شوند.
اين مسئله تا جايي پيش رفته که دگزامتازون، نوعي کورتون تزريقي، شايع ترين داروي تجويزي در کل نسخ دارويي کشور است و کميته کشوري تجويز و مصرف منطقي داروي وزارت بهداشت معتقد است که اين ميزان تجويز دگزامتازون با جمعيت کشور و وضعيت اپيدميولوژيک بيماري همخواني ندارد.
عوارض کورتون ها
اما اين داروهاي محبوب مي توانند عوارض جانبي زيادي داشته باشند. عوارض داروهاي کورتوني به ميزان و مدت مصرف آن ها بستگي دارد؛ هر چه مقدار و مدت درمان بيشتر باشد عوارض آن بيشتر خواهد بود. در زير برخي از عوارض اين داروها آورده شده است. توجه داشته باشيد پزشکان با توجه به منابع و زيان هاي دارو، تصميم به تجويز آن مي گيرند.
عوارض اين داروها را بايد زماني مدنظر داشت که به صورت خودسرانه استفاده شود، مثلا بعضي افراد براي افزايش وزن از ترکيبات کورتون دار استفاده مي کنند که اين داروها در آن ها باعث احتباس آب و نمک در بدن شده و در نتيجه افزایش وزن را موجب مي شود.
مصرف خودسرانه داروهاي کورتوني باعث افزایش فشار خون، سرکوب توليد کورتون طبيعي در بدن و بروز عوارض استخواني و در بيماران دیابتی باعث افزایش قند خونمي شود.
پوکي استخوان
کورتون مانع فعاليت سلول هايي مي شود که در استخوان سازي و رسوب کلسیم در استخوان ها نقش دارند. از سوي ديگر از جذب کلسيم در روده جلوگيري مي کند، در نتيجه کلسيم از استخوان ها برداشته مي شود و به درون خون راه مي يابد. اين دو فرايند موجب پوکی استخوان مي شود. در افرادي که از اين داروها استفاده مي کنند لازم است براي پيشگيري از بروز عوارض، مصرف لبنیات را در رژيم غذايي خود بگنجانند و درصورت نياز از مکمل های کلسیم هم استفاده کنند.
چاقي
افزايش بي رويه ي اشتها از ديگر عارضه هاي جانبي کورتون است و به همين دليل به کساني که تحت درمان با کورتون قرار دارند توصيه مي شود که غذاهاي کم کالري مصرف کنند.
تورم
کورتون ها اغلب موجب دفع پتاسیم و جذب سدیم مي شوند. مصرف نمک (سديم) در اين بيماران مي تواند موجب تورم شديد شود. رژيم غذايي چنين فردي بايد در حد امکان بدون نمک طعام باشد.
مشکلات چشمي
مصرف طولاني مدت کورتون احتمال ابتلا به آب مروارید و گلوکوم (آب سياه) را نيز زياد مي کند.
اختلال حافظه
مطالعات جديد نشان داده است با مصرف کورتون فعاليت هاي مربوط به حافظه دراز مدت مانند استعداد یادگیری ، يادآوري سريع و يادآوري با تاخير کاهش مي يابد. بيشتر اين فعاليت ها در طول 10 روز بعد از قطع دارو به حالت اول برمي گردد. اگر چه زمان بيشتري به طول مي انجامد تا يادآوري سريع به حالت عادي برگردد.
قرمزي پوست
استفاده از پمادهاي حاوي کورتون شايد به سرعت، التهابات پوستي را درمان کند اما استفاده طولاني از آن موجب قرمزی پوست مي شود. استفاده طولاني مدت از کورتون باعث نازک شدن پوست و گشاد شدن رگ هاي زيرپوست مي شود که پيامد آن قرمزي پوست است.
مصرف طولاني مدت داروهايي که سیستم ایمنی را ضعيف مي کنند مانند داروهاي کورتوني باعث بروز قارچ پا مي شود.
افزايش ميزان چربي
يکي از عوارض استفاده زياد از کورتون ها افزایش میزان چربی است. اين حالت به علاوه تورم بدن باعث پُف کردن فرد شده و علامتي به نام صورت ماه ايجاد مي کند. البته صورت از لحاظ زيبايي مثل ماه نمي شود بلکه مثل ماه گرد مي شود!
تحليل عضلات
استفاده مکرر از کورتون باعث تحليل رفتن عضلات مي شود. به دليل تخريب پروتئین های بدن، پروتئين غذايي فرد بايد حتي‌الامکان بالا باشد. تجويز داروهاي کورتوني به منظور درمان آسم کودکان موجب تاخير در رشد کودک مي شود.
بي نظمي ضربان قلب
استفاده از مقادير بالاي کورتون موجب افزايش احتمال نوع خاصي از بي نظمي ضربان قلب که يکي از عوامل اصلي سکته مغزی است، مي شود.
عوارض ديگر
علاوه بر اين ها استفاده از کورتون مي تواند موجب سردرد ، سرگیجه ، عصبانیت ، افسردگی ، هيجان پذيري، اختلال خواب ، آکنه، رشد موهای زائد ، ناراحتی معده ، افزايش فشار خون، تاخير در بهبود بیماریهای عفونی و زخم ها ،درد يا ضعف عضلاني، افزايش تعریق ، تشنگي شديد، کبود شدگي غيرطبيعي و اختلال در قاعدگی زنان نيز بشود.
|