انسولين يكي از بهترين دارو‌ها براي درمان ديابت است، اما درباره اين داروي خوب و موثر، باورهاي نادرستي وجود دارد، باورهايي كه گهگاه كار را به آن جا مي رساند كه برخي بيماران از مصرف اين دارو پرهيز مي كنند.
گفتگوي زير با دكتر ايرج خسرونيا، متخصص بيماري هاي داخلي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، درباره همين باورهاي غلط است.
نخستين باوري كه درباره انسولين هست، اعتيادآور بودن آن است. آيا اين حرف، مبناي علمي دارد؟
به هيچ وجه اين حرف صحيح نيست! مثل اين است كه بگوييد يك ماده حياتي مثل خون، اعتيادآور است!
بعضي ها مي گويند انسولين ممكن است باعث نابينايي شود. اين چطور؟
اين خود بيماري ديابت است كه باعث نابينايي مي شود، نه انسولين. برعكس، تجويز به موقع و مصرف منظم انسولين مي تواند از آسيب هاي چشمي جلوگيري كند. ديابتي هايي كه انسولين لازم دارند، ولي از مصرف آن خودداري مي كنند، متاسفانه در معرض خطر عوارض چشمي و حتي نابينايي هستند.
مي گويند انسولين چاق مي كند. صحت دارد؟
اگر انسولين به طور اصولي و با دوز صحيح مصرف شود، موجب چاقي نمي شود. بعضي بيماران انسولين را بيش از حد مصرف مي كنند يا بعد از تزريق انسولين، ورزش هاي سنگين و فعاليت بدني شديد مي كنند، خوب در اين حالت، قند خون افت مي كند و مكانيسم هاي دفاعي براي افزايش قند خون فعال مي شوند و اشتها زياد مي گردد. اگر اين پديده خيلي تكرار شود، بالاخره به افزايش وزن يا چاقي منجر مي شود.
زياد مي شنويم كه مي گويند فلاني انسولين زد و غش كرد و كارش به بيمارستان كشيد. اين حرف صحيح است؟
يكي از عوارض مصرف زياد انسولين، "هيپوگليسمي" يا افت قند خون است. هيپوگليسمي پديده‌اي خطرناك و يكي از اورژانس‌هاي پزشكي است و البته علل مختلفي دارد، مثلا يكي از علل آن، مصرف دوز زياد انسولين يا نخوردن غذا يا انجام فعاليت شديد بدني به دنبال تزريق انسولين است. علايم و نشانه‌هايش هم عبارت‌اند از: عرق سرد، تپش قلب، اضطراب، لرزش، عصبانيت، احساس گرسنگي، سردرد، اختلال ديد، رخوت، لكنت زبان، اختلال حواس، دوبيني، احساس سرما و بالاخره تشنج و اغماء. تمام اين تظاهرات باليني با مصرف مواد قندي يا تزريق گلوكز، به سرعت برطرف مي شوند. بنابراين مصرف صحيح انسولين زير نظر پزشك، چنين خطري ندارد.
آيا درست است كه مي گويند مصرف انسولين باعث برجسته شدن و برآمدگي پوست بدن در محل تزريق مي شود؟
برجستگي يا فرورفتگي پوست بدن در محل تزريق انسولين، يكي از عوارض شناخته شده انسولين هاي حيواني بود. سابقا از انسولين هاي گاو و خوك استفاده مي شد و به علت واكنش بافت چربي نسبت به اين نوع انسولين هاي حيواني، پوست برجسته يا فرورفته مي شد و اين پديده باعث مي شد انسولين در اين نقاط درست جذب بدن نشود.
امروزه، انسولين هاي انساني، جاي انسولين حيواني را گرفته و چنين پديده‌اي اصلا ديده نمي شود. بهترين روش براي تزريق انسولين اين است كه محل تزريق، مرتبا عوض شود و هرگز دو روز پي در پي، در يك نقطه تزريق نشود.
برخي از بيماراني كه انسولين مي زنند، مي گويند تزريق انسولين كار پر دردسري است. مثلا مي گويند ما مجبور مي شويم انسولين شيري را با انسولين آبي مخلوط كنيم و اين كار، دقت زيادي مي طلبد. همين طور است؟
خوشبختانه تكنولوژي تزريق انسولين در سال هاي اخير پيشرفت كرده و وسايل تزريق انسولين متحول شده اند. انسولين هاي جديد به صورت ويال مخلوط از انسولين شيري(ان پي اچ) و انسولين آبي(رگولار) تهيه شده و احتياجي نيست شما دو نوع انسولين را مخلوط كنيد. قلم هاي يك بار مصرف، انسولين هاي يك نوبت در روز، ساعت هاي مچي مخصوص انسولين كه قند خون را هم اندازه گيري مي كنند، سرنگ هاي بدون سوزن كه انسولين را با فشار هوا به زير جلد تزريق مي كند، قلم هاي انسولين كه انسولين داخل يك فشنگ در قلم انسولين تعبيه شده، قلم هاي مخصوص بيماران نابينا، سوزن هاي مخفي در سرنگ براي بيماراني كه از سوزن مي ترسند، سوزن هاي بسيار نازك(ميكرونيدل) و بسياري از وسايل و تكنولوژي هاي جديد ديگر براي راحتي كار بيماران ديابتي ابداع شده است.
برخي بيماران تصور مي كنند قرص هاي ديابت موجود در بازار، قرص‌هاي انسوليني هستند. در اين خصوص هم توضيح مي دهيد؟
قرص‌هاي موجود در بازار، معروف به قرص هاي ضدديابت، منحصرا در ديابت نوع 2 تجويز مي شوند و قرص انسولين نيستند، بلكه موجب تحريك ترشح انسولين يا تقويت اثر انسولين در بافت هاي محيطي بدن شده و مقاومت سلول ها را در مقابل انسولين، كاهش مي دهند. بعضي قرص هاي جديد ضد ديابت هم مقلد انسولين هستند، اما هيچ يك از اين قرص ها، انسولين نيستند و از انسولين تهيه نشده‌اند.
آيا شياف انسولين هم وجود دارد؟
بله، شياف انسولين هم در اروپا تهيه شده و مرحله كارآزمايي را با موفقيت پشت سر گذاشته است و احتمالا به زودي وارد بازار خواهد شد.
در بعضي منابع خارجي خوانده ام كه حتي واكسن ديابت هم كشف شده است. آيا اين خبر، صحت دارد؟
بله، صحت دارد. 10 درصد از كودكان در اروپا مورد آزمايش اين واكسن قرار گرفته اند و گفته مي شود كه نتايج آزمايش هم رضايت بخش بوده است.
نخستين باوري كه درباره انسولين هست، اعتيادآور بودن آن است. آيا اين حرف، مبناي علمي دارد؟
به هيچ وجه اين حرف صحيح نيست! مثل اين است كه بگوييد يك ماده حياتي مثل خون، اعتيادآور است!
بعضي ها مي گويند انسولين ممكن است باعث نابينايي شود. اين چطور؟
اين خود بيماري ديابت است كه باعث نابينايي مي شود، نه انسولين. برعكس، تجويز به موقع و مصرف منظم انسولين مي تواند از آسيب هاي چشمي جلوگيري كند. ديابتي هايي كه انسولين لازم دارند، ولي از مصرف آن خودداري مي كنند، متاسفانه در معرض خطر عوارض چشمي و حتي نابينايي هستند.
مي گويند انسولين چاق مي كند. صحت دارد؟
اگر انسولين به طور اصولي و با دوز صحيح مصرف شود، موجب چاقي نمي شود. بعضي بيماران انسولين را بيش از حد مصرف مي كنند يا بعد از تزريق انسولين، ورزش هاي سنگين و فعاليت بدني شديد مي كنند، خوب در اين حالت، قند خون افت مي كند و مكانيسم هاي دفاعي براي افزايش قند خون فعال مي شوند و اشتها زياد مي گردد. اگر اين پديده خيلي تكرار شود، بالاخره به افزايش وزن يا چاقي منجر مي شود.
زياد مي شنويم كه مي گويند فلاني انسولين زد و غش كرد و كارش به بيمارستان كشيد. اين حرف صحيح است؟
يكي از عوارض مصرف زياد انسولين، "هيپوگليسمي" يا افت قند خون است. هيپوگليسمي پديده‌اي خطرناك و يكي از اورژانس‌هاي پزشكي است و البته علل مختلفي دارد، مثلا يكي از علل آن، مصرف دوز زياد انسولين يا نخوردن غذا يا انجام فعاليت شديد بدني به دنبال تزريق انسولين است. علايم و نشانه‌هايش هم عبارت‌اند از: عرق سرد، تپش قلب، اضطراب، لرزش، عصبانيت، احساس گرسنگي، سردرد، اختلال ديد، رخوت، لكنت زبان، اختلال حواس، دوبيني، احساس سرما و بالاخره تشنج و اغماء. تمام اين تظاهرات باليني با مصرف مواد قندي يا تزريق گلوكز، به سرعت برطرف مي شوند. بنابراين مصرف صحيح انسولين زير نظر پزشك، چنين خطري ندارد.
آيا درست است كه مي گويند مصرف انسولين باعث برجسته شدن و برآمدگي پوست بدن در محل تزريق مي شود؟
برجستگي يا فرورفتگي پوست بدن در محل تزريق انسولين، يكي از عوارض شناخته شده انسولين هاي حيواني بود. سابقا از انسولين هاي گاو و خوك استفاده مي شد و به علت واكنش بافت چربي نسبت به اين نوع انسولين هاي حيواني، پوست برجسته يا فرورفته مي شد و اين پديده باعث مي شد انسولين در اين نقاط درست جذب بدن نشود.امروزه، انسولين هاي انساني، جاي انسولين حيواني را گرفته و چنين پديده‌اي اصلا ديده نمي شود. بهترين روش براي تزريق انسولين اين است كه محل تزريق، مرتبا عوض شود و هرگز دو روز پي در پي، در يك نقطه تزريق نشود.
برخي از بيماراني كه انسولين مي زنند، مي گويند تزريق انسولين كار پر دردسري است. مثلا مي گويند ما مجبور مي شويم انسولين شيري را با انسولين آبي مخلوط كنيم و اين كار، دقت زيادي مي طلبد. همين طور است؟
خوشبختانه تكنولوژي تزريق انسولين در سال هاي اخير پيشرفت كرده و وسايل تزريق انسولين متحول شده اند. انسولين هاي جديد به صورت ويال مخلوط از انسولين شيري(ان پي اچ) و انسولين آبي(رگولار) تهيه شده و احتياجي نيست شما دو نوع انسولين را مخلوط كنيد. قلم هاي يك بار مصرف، انسولين هاي يك نوبت در روز، ساعت هاي مچي مخصوص انسولين كه قند خون را هم اندازه گيري مي كنند، سرنگ هاي بدون سوزن كه انسولين را با فشار هوا به زير جلد تزريق مي كند، قلم هاي انسولين كه انسولين داخل يك فشنگ در قلم انسولين تعبيه شده، قلم هاي مخصوص بيماران نابينا، سوزن هاي مخفي در سرنگ براي بيماراني كه از سوزن مي ترسند، سوزن هاي بسيار نازك(ميكرونيدل) و بسياري از وسايل و تكنولوژي هاي جديد ديگر براي راحتي كار بيماران ديابتي ابداع شده است.
برخي بيماران تصور مي كنند قرص هاي ديابت موجود در بازار، قرص‌هاي انسوليني هستند. در اين خصوص هم توضيح مي دهيد؟
قرص‌هاي موجود در بازار، معروف به قرص هاي ضدديابت، منحصرا در ديابت نوع 2 تجويز مي شوند و قرص انسولين نيستند، بلكه موجب تحريك ترشح انسولين يا تقويت اثر انسولين در بافت هاي محيطي بدن شده و مقاومت سلول ها را در مقابل انسولين، كاهش مي دهند. بعضي قرص هاي جديد ضد ديابت هم مقلد انسولين هستند، اما هيچ يك از اين قرص ها، انسولين نيستند و از انسولين تهيه نشده‌اند.
آيا شياف انسولين هم وجود دارد؟
بله، شياف انسولين هم در اروپا تهيه شده و مرحله كارآزمايي را با موفقيت پشت سر گذاشته است و احتمالا به زودي وارد بازار خواهد شد.
در بعضي منابع خارجي خوانده ام كه حتي واكسن ديابت هم كشف شده است. آيا اين خبر، صحت دارد؟
بله، صحت دارد. 10 درصد از كودكان در اروپا مورد آزمايش اين واكسن قرار گرفته اند و گفته مي شود كه نتايج آزمايش هم رضايت بخش بوده است.
سایت ایرانیان انگلیس
|